Fibromyalgie en CVS bij de kinesist
Wat is fibromyalgie/CVS?
Fibromyalgie en het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) zijn twee complexe aandoeningen die op hetzelfde spectrum liggen. Het zijn twee problematieken die gediagnosticeerd worden na uitsluiting van specifieke neurologische, reumatologische, immunologische of psychische aandoeningen. Er bestaat geen specifieke test voor en er wordt gefocust op de evaluatie van symptomen. Ze worden allebei wordt gekenmerkt door wijdverspreide pijn en gevoeligheid in spieren, pezen en gewrichten, samen met symptomen zoals vermoeidheid, slaapstoornissen en stemmingsproblemen. Bij CVS overheerst de vermoeidheid, bij fibromyalgie de pijn.
De exacte oorzaak en werking van fibromyalgie en CVS is niet volledig begrepen. Zelden zal één specifieke verklaring aangeduid kunnen worden. De aandoening wordt vaak getriggerd door stress, traumatische gebeurtenissen en infecties (het vuur aan de lont). Een combinatie van genetische, neurologische, immunologische en omgevingsfactoren onderhoudt de klacht (de lont). Uitputting van cortisolproductie in de bijnier door chronische stress is vaak een vaststelling.
Maar het best gekende fenomeen bij FM en CVS is centrale sensitisatie. Dit is een proces in het zenuwstelsel dat optreedt wanneer de zenuwcellen in het ruggenmerg en de hersenen overgevoelig worden voor pijnprikkels. Normaal gesproken werkt ons zenuwstelsel als een soort 'alarm' dat ons waarschuwt voor pijn wanneer we bijvoorbeeld gewond raken. Bij centrale sensitisatie wordt dit alarmsysteem echter overactief en begint het zelfs te reageren op lichte aanrakingen of normale bewegingen die normaal gesproken geen pijn zouden veroorzaken. Dit kan leiden tot symptomen zoals wijdverspreide pijn, verhoogde gevoeligheid voor aanraking, en een lagere pijndrempel.
Een van de grootste uitdagingen voor mensen met fibromyalgie en CVS is het begrip en de erkenning van hun aandoeningen in de samenleving. Vanwege de onzichtbare aard van hun symptomen worden ze soms geconfronteerd met ongeloof en scepticisme, zowel van vrienden en familie als van medische professionals. Dit gebrek aan begrip werkt dan vaak weer nefast voor de klachten en de aanpak hiervan.
Wat is de aanpak van de kinesist?
FM/CVS is niet iets wat simpelweg “te genezen” valt. Het beheersen van pijn, vermoeidheid en andere symptomen is vaak een langdurig proces dat een multidisciplinaire aanpak vereist, waaronder medicatie, kinesitherapie, psychologische ondersteuning en levensstijlaanpassingen.
De kinesitherapeut is een belangrijke pion in het sturen van het behandeltraject. Die zal de levensstijlaanpassingen en fysieke training gaan aansturen. Dit zijn de belangrijkste pijlers van zo’n traject.
Graded activity en activiteitenmanagement:
Hiermee bedoelen we in het algemeen het gaan doseren en indelen van activiteiten. De bedoeling is om pieken en dalen van pijn en fysieke activiteit te gaan voorkomen door stabiliteit te creëren en gradueel activiteiten te gaan opbouwen.
Fysieke activiteit en graded exposure:
Eens een stabiel niveau bereikt is, is het belangrijk de fysieke fitheid te gaan verhogen. Dit verhoogt terug de energetische capaciteit enerzijds en beïnvloedt de pijnklachten anderzijds. Goed gedoseerde lichaamsbeweging geeft vaak ook op het moment zelf een pijnstillend effect, al is het wel opletten. Verschillende mensen met FM/CVS hebben vaak meer pijn door fysieke activiteit. De kinesitherapeut kan hier wel de ideale begeleider in zijn.
Pijnmanagement:
Begrijpen hoe FM en CVS werkt (bv. centrale sensitisatie, impact van stress…), is essentieel in de begeleiding van patiënten met FM. Meer kennis verhoogt het begrip, werkt geruststellend en vormt de basis om meer gemotiveerd de levensstijlaanpassingen aan te gaan.
Manuele therapie:
Manipulaties, dry needling, myofasciale technieken… Er zijn veel technieken mogelijk die supplementair toegepast worden om een tijdelijk pijndempend effect hebben. Deze kunnen ondersteunend werken maar zijn niet de essentie van de behandeling.
Stressmanagement
Meer hierover kan je hier lezen.
Slaapmanagement:
slaapproblemen zijn geassocieerd met heel wat verschillende ziektebeelden. Slaap is dus een belangrijk onderdeel van het totaalplaatje. Hierbij geven we de basisprincipes van slaap mee, net als tips en tricks om slaap te bevorderen. Soms wordt intensievere slaaptherapie toegepast.
Voedingsadvies & Psychologische ondersteuning
Hiervoor is interdisciplinair werken essentieel. Door deze puzzelstukken samen te leggen kan je tot één groot behandelplan komen waarin de patiënt meegetrokken wordt.
Kinesist en Manueel Therapeut in Kortrijk - Heule - Kuurne
Steven Eggermont en zijn team bij Kine Zonnekeer uit Kortrijk gaan dagelijks aan de slag met patiënten met fibromyalgie en CVS. Een positieve benadering met duidelijke educatie, begeleide oefentherapie en levensstijlaanpassingen zijn de essentie van onze aanpak.
